Genetisch en immunologisch onderzoek bij een patiënt met een ongekende ontstekingsziekte op volwassen leeftijd leverde een unieke inkijk in het ontstaan van dergelijke aandoeningen. De bevindingen waren de start van een succesvol opstarten van gerichte therapie bij de patiënt.
Leuvense onderzoekers beschrijven een nieuw mechanisme waarbij een genetische mutatie zorgt voor de toename van een andere mutatie. Het artikel werd zopas gepubliceerd in de New England Journal of Medicine.
Wat zijn auto-inflammatoire ziekten?
Auto-inflammatoire aandoeningen zijn complexe aandoeningen waarbij er ontstekingsreacties en koorts ontstaan door een overdreven activiteit van ons immuunsysteem. De ontsteking kan spontaan zonder uitlokkende factor ontstaan, vandaar de term auto-inflammatie. Soms is de ontsteking te wijten aan onderliggende genetische afwijkingen die al in de kindertijd tot symptomen leiden. Over het ontstaan van auto-inflammatie op volwassen leeftijd is heel weinig bekend.
Een nieuw mechanisme om het fenomeen te verklaren
Leuvense artsen en onderzoekers beschrijven nu een nieuw mechanisme om het fenomeen te verklaren. Uitvoerig genetisch en immunologisch onderzoek bij een patiënt met een onverklaard klinisch beeld toont aan dat de patiënt drager is van een mutatie in een gen dat auto-inflammatie kan veroorzaken (NLRC4). Die mutatie kon verrassend genoeg slechts in een fractie van de cellen teruggevonden worden en ontstond pas op volwassen leeftijd. Verder onderzoek toonde aan dat de gemuteerde cellen in de loop van de jaren toenamen door een tweede mutatie in TET2. Die tweede mutatie bleek de oorzaak te zijn van de toename van de gemuteerde cellen.
Dit concept, waarbij een zogenaamde driver (TET2) de vermeerdering van een andere mutatie, de zogenaamde passenger (NLRC4) drijft, werd nog niet eerder in deze context beschreven. De bevindingen waren de start van een succesvol opstarten van gerichte therapie bij de patiënt. Het onderzoek gebeurde door het multidisciplinaire LeUZis-team en KU Leuven.
Ellen De Langhe, reumatoloog, UZ Leuven: “Dankzij het doorgedreven nazicht konden we de onderliggende genetische oorzaak van de ontstekingsziekte ontrafelen die onze patiënte al meerdere jaren teisterde. Dit nieuwe inzicht in haar aandoening liet eveneens toe eindelijk een gerichte therapie op te starten. Onze bevindingen werpen een nieuw licht op de ontstaansmechanismen van dergelijke ontstekingsziektes die volwassenen treffen. Dat heeft belangrijke diagnostische en hopelijk ook therapeutische implicaties. Het is een succesverhaal voor patiënt en wetenschap.”
Rik Schrijvers, allergoloog en klinisch immunoloog, UZ Leuven: “Het gaat hier om een onderzoek bij 1 persoon, dat we uiteraard nog niet kunnen extrapoleren naar andere patiënten. Maar het is wel de eerste maal dat we een mechanistische verklaring vinden waarom een verandering in een gen, die kan leiden tot een ontstekingsziekte op latere leeftijd, in een voldoende groot aantal cellen kan gaan voorkomen om uiteindelijk ook symptomen te veroorzaken. Die verandering van genetisch materiaal lijkt er niet toevallig gekomen te zijn, maar ging samen met een andere genetische mutatie, waardoor we spreken van een ‘driver-passenger concept“.
Eric Legius, geneticus, UZ Leuven: “Bovenal toont dit werk wat interdisciplinaire samenwerking tussen arts-onderzoekers en fundamentele onderzoekers binnen UZ en KU Leuven kan opleveren, op voorwaarde dat er een juiste vraagstelling is en diepgaand onderzoek gebeurt. Het onderzoek werd gepubliceerd in The New England Journal of Medicine en is nu hopelijk een aanzet voor verder multidisciplinair onderzoek in dit domein.”
De cel LeUZis bundelt klinische expertise van inflammatoire aandoeningen binnen UZ Leuven en is een samenwerking tussen algemene interne geneeskunde, reumatologie, nefrologie, dermatologie, kindergeneeskunde, pneumologie, neurologie, en menselijke erfelijkheid.
Origineel artikel gepubliceerd op de UZ Leuven website hier
Lees het artikel in New England Journal of Medicine hier.
